Krzysztof Kamil Baczyński – Żołnierz, poeta, czasu kurz…
W 2021 roku mija 100. rocznica urodzin Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, poety, prozaika, żołnierza Armii Krajowej. Należał do pokolenia Kolumbów, dla którego okres wchodzenia w dorosłość przypadł na lata II wojny światowej. To właśnie wojna była przeżyciem, które ukształtowało jego twórczość w największym stopniu. Miał świadomość zagłady własnej i jego pokolenia, jednocześnie nie dramatyzował nad tym losem. Pragnął zminimalizować skażenie wojną, jej wpływ na własną psychikę. Ton jego poezji jest zróżnicowany, obok wierszy dotyczących przeżyć okupacyjnych, pisał także te oddzielone od tych wydarzeń, pełne nadziei i piękna. Jego wiersze pomimo silnego związku z czasem wojny, ukazują uniwersalny wymiar. Poruszał problemy ponadczasowe, takie jak refleksja nad młodością i dojrzewaniem, poszukiwanie wartości mogących stanowić fundamenty dorosłego życia.
Publikował na łamach prasy podziemnej, jego dwa pierwsze tomy poetyckie Zamknięty echem i Dwie miłości ukazały się w 1940 roku w konspiracyjnym Wydawnictwie Sublokatorów Przyszłości. W 1942 roku ukazały się wydane przez Bibliotekę Rękopisów Wiersze wybrane Baczyńskiego, sygnowane pseudonimem Jan Bugaj. Ostatnim tomem opublikowanym za życia poety, pod pseudonimem Piotr Smugosz był Śpiew z pożogi (1944).
W jego życiu najważniejszymi osobami były matka Stefania i żona Barbara, dla której własnoręcznie przygotował, jako ślubny podarunek, tomik wierszy W żalu najczystszym.
Opatrzył go dedykacją: „Mojej ukochanej Basieńce w dniu naszego ślubu. Krzysztof. dn. 3/VI/1942r.”.
Baczyński zginął czwartego dnia powstania w pałacu Blanka przy placu Teatralnym. Miał 23 lata. Bliski poetom romantycznym życiorys żołnierza Powstania Warszawskiego na zawsze został wpisany do najbardziej okrutnych kart poezji polskiej. Dla kolejnych pokoleń Baczyński stał się nie tyko kanonem lektur szkolnych, ale i twórców poezji, która urzeka swoją dojrzałością.
Matka poety, Stefania Baczyńska, dołożyła wszelkich starań, by ocalić spuściznę syna. Baczyński swoje tomy poetyckie projektował całościowo, traktował je również jako pole do realizowania talentu plastycznego: kaligrafował teksty wierszy, projektował okładkę, wykonywał barwne ilustracje, zszywał karty, dobierał papier. Zachowały się wszystkie jego dzieła: ponad 500 wierszy, kilkanaście poematów, opowiadania, rysunki i grafiki, ilustrujące poszczególne wiersze poety, projekty okładek własnych tomików, rysunki o tematyce orientalnej.
Kopie cyfrowe oryginalnych rękopisów poety można zobaczyć w POLONIE, w kolekcjach: