W dniu 15 marca 2023 roku – w związku z przypadającym 6 marca Europejskim Dniem Pamięci o Sprawiedliwych wśród Narodów Świata oraz obchodzonym 24 marca Narodowym Dniem Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką – zainaugurowano III Starosądecki Dzień Pamięci o Sprawiedliwych wśród Narodów Świata i Ofiarach Holocaustu będący hołdem dla przeciwników totalitaryzmów i zbrodni przeciw ludzkości.
Kolejnej już edycji lokalnej uroczystości towarzyszyło hasło: „Podróż szlakiem wspomnień”.
Ideą wydarzenia, mającego na celu ocalenie od niepamięci wojennych historii rodzin: polskich i żydowskich, jest popularyzowanie wiedzy o życiu i dokonaniach Bohaterów czasów II wojny światowej: Sprawiedliwych – stanowiących wzór człowieczeństwa – oraz Ofiar Holocaustu.
W ramach inicjatywy gościom i uczestnikom dnia – w przestrzeni starosądeckiej biblioteki – zaproponowano projekcję filmu dokumentalnego w reżyserii Mateusza Kudły i Anny Kokoszki-Romer pt. „Polański, Horowitz. Hometown” przedstawiającego podróż do rodzinnego Krakowa reżysera Romana Polańskiego i jego przyjaciela, fotografa Ryszarda Horowitza.
„Po kilkudziesięciu latach wreszcie udało im się spotkać w rodzinnym mieście. Dwóch artystów, fotografik Ryszard Horowitz i reżyser Roman Polański, wędruje po Krakowie śladami swoich wojennych doświadczeń. Przemierzają uliczki Kazimierza i dawnego getta, zaglądają do mieszkań, w których spędzili chłopięce lata, wspominają tych, których już nie ma – ale także tych, dzięki którym przeżyli Zagładę. Film jest barwną opowieścią o dzieciństwie, przyjaźni, wspólnym żydowskim losie i przede wszystkim o miejscu, które (mimo upływu czasu i wielu zmian) nadal pozostaje domem”.
III Starosądecki Dzień Pamięci o Sprawiedliwych wśród Narodów Świata i Ofiarach Holocaustu zorganizowano w ramach autorskiego projektu „Był sobie sztetl…” objętego honorowym patronatem: Pani Bronisławy Horowitz – Karakulskiej – „Niusi” (świadka historii, „Dziecka Holocaustu”, więźniarki getta, obozów w Płaszowie, Auschwitz i Brünnlitz) oraz prof. dr. hab. med. Pana Aleksandra Skotnickiego (naukowca Uniwersytetu Jagiellońskiego – wnuka sądeczanki, nauczycielki języka polskiego Anny Sokołowskiej – Sprawiedliwej wśród Narodów Świata).
W edukacyjnym spotkaniu uczestniczyli m.in.:
- czytelnicy Biblioteki oraz
- Pani Elżbieta Bodziony – dyrektor Szkoły Podstawowej nr 1 im. ks. prof. Józefa Tischnera w Starym Sączu,
- Pani Barbara Dyrek – wicedyrektor SP nr 1 w Starym Sączu,
- Pani Urszula Dzięga – nauczycielka historii SP nr 1 w Starym Sączu,
- młodzież klasy 8 d i 8 f Szkoły Podstawowej nr 1 im. ks. prof. Józefa Tischnera w Starym Sączu – realizującej zadania autorskiego projektu edukacyjno – wychowawczego „Był sobie sztetl…” ,
- Pani Wiesława Majda oraz Justyna Białka nauczycielki Zespołu Szkół Zawodowych im. ks. prof. Józefa Tischnera w Starym Sączu,
- uczniowie Zespołu Szkół Zawodowych im. ks. prof. Józefa Tischnera w Starym Sączu.
Honorowy patronat nad wydarzeniem pełnili:
• Burmistrz Starego Sącza Jacek Lelek,
• „Sądecki Sztetl”.
Inicjatywę zaplanowały koordynatorki projektu „Był sobie sztetl…” przybliżającego młodzieży czasy II wojny światowej: Monika Jackowicz-Nowak – dyrektor Powiatowej i Miejsko – Gminnej Biblioteki Publicznej im. Wiktora Bazielicha w Starym Sączu oraz Jadwiga Postawa – autorka projektu „Był sobie sztetl…”
Jadwiga Postawa
Monika Jackowicz-Nowak